Je leven in eigen hand – Iris Koops

Als er iemand is die bewijst hoe belangrijk ervaringsdeskundigen zijn in de hulpverlening, is het Iris Koops wel. Vooral waar het een persoonlijkheidsstoornis betreft van een narcistische persoon die naar buiten toe heel normaal overkomt, redelijk en vaak bezorgd lijkt over het welzijn van het gezinslid dat uitgekozen is om zelf een positief imago te kunnen hebben. Of zich juist zelf manifesteert als het slachtoffer binnen een relatie.

Iris Koops schreef eerder het Werkboek Herstellen van narcistische mishandeling (2014), een werkboek voor slachtoffers, met veel informatie over narcisme als stoornis, en de gevolgen die dit kan hebben voor iemand die samenleeft met een persoon die daaraan lijdt. Na het schrijven van dit werkboek, heeft zij zich verder verdiept in de materie en deze nu breed behandeld in een heldere, overzichtelijk gestructureerde aanpak: Je leven in eigen hand. Dit boek is ook in eerste instantie bedoeld voor de slachtoffers. Maar, voor hulpverleners die met deze persoonlijkheidsstoornis binnen een gezin te maken krijgen, is het een leerzaam naslagwerk.

Inhoudelijk wordt er verder ingegaan op verschillende aspecten van de verziekte relatie en geeft uitgebreide mogelijkheden aan- en tips voor de slachtoffers die zover zijn dat ze ervoor kiezen de regie van hun eigen leven over te nemen. Invulling moeten zoeken voor het zwarte gat dat er ontstaat bij het nemen van afstand. In veel gevallen is de narcistische persoon aanvaller en redder in één persoon geworden, wat het slachtoffer erg afhankelijk heeft gemaakt en de weg naar eigenwaarde en zelfstandigheid ernstig bemoeilijkt. En ook door dreigementen die een slachtoffer over zich heen kan krijgen. Wat te kunnen doen als b.v. juist de narcistische partner dreigt weg te gaan, of voor een ander kiest. In het losmakingsproces zijn noodzakelijke te nemen stappen, o.m. het leren zichzelf te beschermen tegen het narcistische gezinslid, te kiezen tussen weggaan en (nog) blijven en hoe en wanneer dat kenbaar te maken en de veiligheid voor eventuele kinderen te garanderen. Om dan onderweg naar herstel nog veel ongeloof en onbegrip tegen te moeten komen, ook van hulpverleners waar je met je problemen terecht wilt.

De verschillende relaties van mensen tot een narcistische persoon komen aan de orde. Als ‘kind van’ en ‘partner van’ betekent natuurlijk een ander uitgangsperspectief. Kinderen van een narcistische ouder moeten ontdekken hoe anders het bij hen toegaat dan in andere gezinnen, partners moeten inzien dat zij zichzelf hebben opgeofferd en kwijt zijn geraakt. Maar ook op de werkvloer komt narcisme voor. Het boek bevat veel ervaringsverhalen van andere slachtoffers, die zorgen voor herkenbaarheid, het gevoel niet alleen op de wereld te staan met deze verziekte relatie, en welke weg anderen zijn gegaan om uit de situatie te raken. Verder zijn er bijdragen van deskundigen, o.m. over de invloed die het godsbeeld van het narcistische gezinslid op de anderen kan hebben.

Het boek gaat deels ook over psychopathische persoonlijkheidsstoornis, omdat veel kenmerken overeenkomen met de narcistische. Maar waar mensen met narcisme via anderen een podium zoeken om het ego te kunnen opbouwen en versterken, hebben de mensen met psychopathie de eigenschap anderen te kwellen. Wat beide stoornissen zeker gemeen hebben, zijn o.m. het sluipende manipulatieve gedrag en het onvermogen tot sociale empathie en het kunnen indenken wat een ander beweegt. Voor de hulpverlening geeft dit boek goede inzichten in de complexe problematiek waarin een hulpzoekende cliënt met deze achtergrond verward zit.

Al met al kan dit helder geschreven boek met veel indrukwekkende ervaringen, een flinke bijdrage betekenen in de weg naar herstel en het richting geven aan de toekomst van een nieuwe, positieve levensfase, als ex-slachtoffer van narcistische mishandeling.

Je leven in eigen hand door Iris Koops. ISBN: 978-90-823925, 2017. Uitgave https://het.verdwenenzelf.org