Dit is mijn stem – Marte Stekelenburg

Dit boek verhaalt het leven van Marion. Het zuigt je mee in de verschillende patronen van een disfunctioneel gezin met een psychiatrische moeder en een gedwee, onderduikende, alcoholische vader.

Marte vertelt hoe zij als de hoofdpersoon in het boek, Marion, gedrild werd door een alles overheersende moeder die alles bepaalde en voortdurend met straf dreigde: “als je je niet anders kleedt mag je niet….”. Aanvankelijk gaat zij erin mee maar gaandeweg verzetten haar broer en zij zich steeds meer tegen de ziekelijke reacties van moeder, zeker als blijkt dat zij beheerst wordt door vele wanen. Zij voelt zich “Eerste burgeres” en “Schipper naast God” en slaat de geesten in haar huis eruit. Marion wordt gedwongen hieraan mee te werken. Troost krijgt ze niet, integendeel “ik was een dom en onhandig kind”. De kamer was zó vol van moeders woede dat Marion wou dat ze in een vliegje kon veranderen. Zij bedenkt een wereld voor zichzelf waar het wel veilig is. Ze voelt zichzelf als een prooi, uiteindelijk vrouw noch man en ontwikkelt een agorafobie.

Moeder wordt tot tweemaal toe opgenomen in Zon en Schild met de diagnose schizofrenie, waar medicijnen haar moeten helpen. Zij is “psychotische slim”. Na thuiskomst blijkt er niets veranderd. In die tijd (jaren zeventig) ging het belang van de patiënt voor. (Niet voor niets ontstond toentertijd de antipsychiatrie waar men pleitte voor meer sociale psychiatrie).

Marion zoekt steun bij verschillende zorgverleners, krijgt wel wat aandacht maar geen enkel begrip; ze voelt zich steeds meer verlaten maar wordt niet uit huis geplaatst: de stichting Jeugd en Gezin probeert de problemen binnen het gezin op te lossen.
Haar vader durft niet in te grijpen. “Hij hechtte waarde aan alles alleen niet aan zijn kinderen”.

Heel soms voelt Marion steun, als iemand haar kracht gaf om door te leven, een compliment of een schouderklopje…Met een vriend kan zij er goed over praten: “we herkenden elkaar al voordat we ook maar één woord met elkaar hadden gewisseld”. (Over het nut van lotgenotencontact gesproken.)

Langzamerhand krijgt Marion wat meer zelfvertrouwen, “grond onder de voeten”, zeker als zij haar nieuwe partner, en huidige vrouw ontmoet. Haar “lijdensdruk” wordt erkend; eindelijk wordt ze serieus genomen. De diagnose luidt “Complexe Posttraumatische Stressstoornis en Borderline: “ik leer dat ik boos mag zijn op mijn ouders…en dat het terecht is”.

Het is een zeer persoonlijk document, een soort familiekroniek, een slecht sprookje. Het is waardevol om te zien hoe een persoon verknipt kan worden en voor het leven getekend is. In die zin kan het bij naasten herkenning opleveren. Het toont ook aan hoe nuttig het is om de omgeving, het systeem, te betrekken bij de behandeling wat, in het geval van Marion, niet werd gedaan.
Ik vraag mij echter wel af wat naasten er concreet aan hebben waardoor zij zich, in hun huidige leven, gesteund weten.

‘Dit is mijn stem’ van Marte Stekelenburg. ISBN 9789402178234