Een moeder belt over haar depressieve 19-jarige zoon. Hij woont op kamers omdat hij studeert in een andere stad, maar van huisgenoten hoort zij dat hij niet naar college gaat en zijn kamer niet uitkomt. In tranen vertelt ze dat ze hem niet kan bereiken, dat ze hem vroeger ook al niet kon bereiken omdat hij zich emotioneel afsloot. Misschien was haar partner wel te streng voor hem geweest, misschien zij wel niet streng genoeg… De moeder moet erg huilen en blijft ronddraaien in de cirkel van schuld.

Schuldgevoel is afschuwelijk. Het maakt dat je je waardeloos voelt of dat je je schaamt. Je wordt er niet sterker van om jezelf verwijten te maken, eerder zwakker. Want als je jezelf waardeloos vindt, waarom zou je dan nog dingen ondernemen?

Ik vertel de moeder: Je bent als ouder niet schuldig aan de psychische problemen van je kind. Je kunt er wel invloed op uitoefenen door je zelf anders te gaan opstellen, maar dat is iets heel anders dan schuld. Je opstelling veranderen doe je immers in reactie op wat er gebeurt. Het ene kind gedijt prima op een bepaalde opvoedingsstijl, terwijl het andere daar minder bij gebaat is. Als je dat merkt, kun je bijstellen. Maar dat maakt je nog niet schuldig als er toch problemen ontstaan.

Ja, dat wéét ik wel, zegt de moeder, maar ik voel het toch zo! Met andere woorden: gevoel en verstand liggen niet op één lijn. En dat komt doordat schuldgevoel een functie heeft. Hoe rot het ook voelt, het houdt je weg bij iets wat nóg rotter voelt: het besef dat je kind lijdt. De meeste ouders hebben liever zelf pijn dan dat ze hun kind zien lijden. En pijn, dat doet het wel, schuldgevoel!

Schuldgevoel is een alarmbel. Als je merkt dat je daarin vast raakt, moet je je afvragen wat het is dat zo moeilijk te accepteren is. Hoe meer je kunt stilstaan en verdragen wat er is in het hier en nu, hoe minder je zult vastzitten in schuldgevoel. Rouwen dus, want het doet wel pijn! Maar op den duur zul je steviger staan.  En daarbij ben niet alleen jij, maar ook je kind gebaat.